เมื่อเราตัดสินใจซื้อจักรยานสักคัน เราจะเห็นว่าจักรยาน 1 คันนั้นมีส่วนประกอบยิบย่อยมากมาย แน่นอนว่าแต่ละชิ้นแต่ละส่วนย่อมมีอายุการใช้งานของมัน แต่บางอย่างก็ไม่สามารถระบุระยะเวลาได้เนื่องจากว่าการใช้งานและสภาพอากาศหรือภูมิประเทศที่พี่ๆ แต่ละคนปั่นนั้นค่อนข้างแตกต่างกันออกไป วันนี้เราจึงจะมาพูดถึงแต่ละส่วนแบบเบื้องต้นว่าเราควรเปลี่ยนส่วนไหนเมื่อไหร่สังเกตยังไงดีว่าเราควรเปลี่ยน
อย่างแรกเลยเป็นเรื่องของใบจานและเฟืองหลัง เป็นสิ่งที่ควรจะเช็คเมื่อปั่นไปได้สักระยะนะครับ บางคนได้จักรยานมาใหม่ๆ หรือ ซื้อชุดขับมาใหม่ๆ ก็ปั่นไปจนลืมเช็คเพราะคิดว่าพึ่งซื้อมาเอง ก็ไม่ได้คำนึงถึงการล้างโซ่และชุดขับ หรือ หยอดน้ำมันเพื่อถนอมการใช้งานของมันเลย จริงๆ แล้วอายุการใช้งานของเฟืองและใบจานเราก็ไม่สามารถที่จะบอกได้ว่ามันควรจะเปลี่ยนเมื่อเราปั่นไปได้กี่กิโลหรือไปกี่วันกี่เดือนกี่ปีแล้ว เพราะว่าสภาพการใช้งานและสภาพถนนที่แต่ละท่านใช้ปั่นก็ค่อนข้างมีความแตกต่างกัน
ปกติแล้วอายุการใช้งานของใบจานและเฟืองมีอายุการใช้งานเท่ากับโซ่ 2-3 เส้น ซึ่งการใช้งานของโซ่เองก็ขึ้นอยู่กับการปั่นของแต่ละคน ถ้าขึ้นเขาหรือปั่นบ่อยๆ อายุของโซ่ก็จะอยู่ที่เส้นละ 3,000-4,000 กิโล ถ้าปั่นสบายๆ ชิลๆ นานๆ ครั้ง เส้นละ 10,000 กิโล บางท่านปั่นขึ้นเขามีการกระชากเยอะ บางท่านปั่นทางราบ บางท่านปั่นบนถนนที่เป็นทางลูกรังมีก้อนกรวดเศษหินดินทรายเยอะก็ควรตรวจเช็คบ่อยๆ ซึ่งวิธีการตรวจเช็คง่ายๆ คือการดูที่ฟันของใบจานและเฟืองหลังว่ามันคมขึ้นหรือบิ่นไหม ถ้าบิ่นหรือคมขึ้นเราควรเปลี่ยนครับ เพราะว่าหากเราขืนใช้งานไปทั้งแบบนั้นอาจจะทำให้มีโอกาสโซ่ตกในขณะปั่นได้ และนอกจากนั้นยังทำให้การเปลี่ยนเกียร์ของเราไม่เนียนและมีโอกาสโซ่กระโดดอีกด้วย
วิธีที่ดีที่สุดในการรักษาชุดขับของคุณคือการถนอม เช่นการล้างทำความสะอาดเฟืองและเกียร์ เราควรมีน้ำยาล้างโซ่ กล่องล้างโซ่ และแปรงขัดดีๆ สักชุดติดบ้านไว้ เช่น ชุดทำความสะอาดโซ่ Park tool CG-2.4 ในชุดจะประกอบไปน้ำยาทำความสะอาดโซ่ที่สามารถนำมาใช้ขัดเฟืองหลังและใบจานได้ด้วย มาพร้อมกับกล่องล้างโซ่และแปรงขัดเฟืองที่มีประสิทธิภาพสูงของ Park Tool ครับ
เมื่อทำความสะอาดเสร็จแล้ว อย่าลืมหยอดโซ่เพื่อถนอมอายุการใช้งานของโซ่ด้วยเพราะว่าโซ่นั้น เป็นหัวใจของเฟืองและใบจาน การหยอดโซ่นั้นจะช่วยลดแรงเสียดทานของฟันในจาน ฟันเฟืองหลัง และ โซ่จักรยาน กันสนิมและเศษหินดินทรายเล็กๆ ไปเกาะตามร่องโซ่ ทำให้ยืดอายุการใช้งานของชุดขับได้อีก เพราะฉะนั้นอย่าลืมใช้ Cl-1 หยอดโซ่กันด้วยนะครับ
มาถึงเรื่องโซ่บ้าง อย่างที่เรากล่าวไปข้างต้นว่าโซ่คือหัวใจสำคัญมากสำหรับจักรยาน เมื่อใช้งานไปนานๆ ร่องโซ่ก็สามารถสึกหรอได้ โซ่ก็สามารถยืดได้ เพราะฉะนั้นการเช็คโซ่ก็เป็นอีกเรื่องที่เราควรจะดูหลังจากที่เราใช้งานไปได้สักระยะนึงแล้ว การเช็คโซ่เป็นเรื่องที่ง่ายมากแค่เรามีที่เช็คโซ่ เช่น Park Tool CC-2 ที่สามารถวัดโซ่ได้อย่างละเอียด หรือ เป็นตัวที่ใช้งานง่ายทำได้ที่บ้านก็จะเป็นรหัส CC-4 และ CC-3.2 ซึ่งทุกตัวที่กล่าวมาสามารถวัดโซ่ได้ทุกสปีดและรองรับโซ่ 12 สปีด อีกด้วย
หากโซ่สึกหรอหรือโซ่ยืดจะเกิดอะไรขึ้นกันล่ะ? ก็จะทำให้ร่องของโซ่นั้นไม่สบกับฟันเฟืองและใบจานเท่าไหร่ ทำให้การเปลี่ยนเกียร์แล้วช้า โซ่ตก สูญเสียแรงในการปั่นเนื่องจากโซ่ดีด และมีผลกระทบต่อเฟืองและใบจานโดยตรง เราจึงต้องหมั่นตรวจเช็คโซ่และล้างทำความสะอาดหยอดน้ำยาหยอดโซ่เป็นประจำครับ อายุของโซ่ก็จะอยู่ที่เส้นละ 3,000-4,000 กิโล ถ้าปั่นสบายๆ ชิลๆ นานๆ ครั้ง เส้นละ 10,000 กิโล แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นอายุการใช้งานของโซ่ก็ขึ้นอยู่กับการใช้งานมากน้อยเพียงใดของแต่ละคนอีกครับ
สิ่งสุดท้ายสำหรับพาร์ทแรกของเราคือเรื่อง ล้อคาร์บอนครับ ในปัจจุบันมีล้อคาร์บอนหลายแบรนด์ที่คนงบน้อยสามารถเข้าถึงและจับต้องได้ง่าย ทำให้หลายๆ คนหันมาซื้อล้อคาร์บอนใช้งานกันครับ แต่ที่เราจำพูดกันในส่วนนี้ไม่ใช่ในเรื่องของอายุการใช้งานของล้อคาร์บอน เพราะล้อคาร์บอนก็ขึ้นอยู่กับแบรนด์และเกรดวัสดุในการใช้ผลิตด้วย แต่ที่เราจะพูดกันเป็นเรื่องของการดูแลรักษาครับ คนใช้ล้อคาร์บอนก็จะทราบอยู่แล้วว่าล้อคาร์บอนจะเบรกไม่ค่อยอยู่หรือเบรกแล้วลื่นมากๆ สิ่งที่ควรระวังและควรตรวจเช็คบ่อยๆ สำหรับล้อคาร์บอนคือขอบล้อและผ้าเบรก หลังจากเราปั่นเสร็จแล้วเราควรจะตรวจเช็คขอบล้อและผ้าเบรกว่ามีเศษหินดินทรายเกาะหรือไม่เพราะว่าการที่มีเศษดินเข้าไปอยู่ในผ้าเบรกหรือเกาะขอบล้อมันจะทำให้เวลาเราเบรกแล้วเศษสิ่งสกปรกเหล่านั้นจะลากไปกับขอบล้อทำให้เกิดความเสียหายกับขอบล้อของเราได้และจะทำให้การใช้งานของล้อเราไม่ยืนยาว อีกกรณีคือขอบล้อและผ้าเบรกเปียกน้ำ เราควรเช็คทันทีที่ปั่นเสร็จเพราะว่ามันจะทำให้การเบรกของเราไม่มีประสิทธิภาพ แนะนำว่าผู้ที่ใช้ล้อคาร์บอนควรจะมีชุดแปรงทำความสะอาดที่มีแปรงขนอ่อนสำหรับใช้ล้างล้อคาร์บอนโดยเฉพาะติดบ้านเอาไว้เช่น ชุดแปรงทำความสะอาด Park Tool BCB-4.2 ในชุดนี้จะประกอบไปด้วย แปรงขัดฟันเฟือง แปรงขนอ่อนที่ใช้ล้างล้อจักรยาน แปรงทำความสะอาดเฟรม และแปรงทำความสะอาดซอกจักรยานครับ
สำหรับพาร์ทที่ 1 เราก็มีแนะนำประมาณนี้ครับ ในเรื่องของอายุการใช้งานและการดูแลบำรุงรักษานั้นยังมีอีกหลายส่วนในจักรยาน ที่ต้องดูแลเป็นพิเศษ ในพาร์ทหน้าเราจะมาพูดถึงส่วนไหนกันอย่าลืมติดตามคอนเทนต์นี้ของเราไว้ครับผม หากสนใจสินค้า Park Tool หรือไม่รู้ว่าจะซ่อมส่วนไหนใช้อุปกรณ์อะไรดีก็สามารถติดตามคอนเทนต์การเซอร์วิสจักรยานของเราได้ที่ Youtube Bike-Boulevard หรือสามารถสอบถามเข้ามาใน Facebook Fanpage ของเราได้ตลอดครับผม ขอบคุณครับ
